Volgens mij doelt Hardt op de effecten
van kritiek. Hij ziet kritiek als een strategie en praktijk binnen de
hedendaagse kunstwereld (Postfordisme). Iedereen kan zichzelf de
opdracht geven politiek te zijn of dit te voltrekken binnen het
handelen. Kritiek is geabsorbeerd in het systeem, hij citeert Kant
“Geef maar zoveel kritiek als je wil, maar gehoorzaam” & “Wees
maar lekker radicaal, zolang het maar binnen het systeem
functioneert”. Maar wat is kritiek dan in het licht van Hardt
precies? Kritiek gaat om structuren en exclusies van macht bloot te
leggen, fouten op te sporen, autoriteit te bevragen, als techniek om
dominante structuren binnen 1 discours vast te pinnen en -volgens
Kant- om reden, verstand en oordeel te onderzoeken. Hardt heeft een
ambivalente houding tegenover kritiek omdat kritiek er vaak niet in
slaagt de machtsstructuren bloot te leggen en indien dat wel lukt,
geen alternatieven bied. Daarom legt hij deze ambivalentie uit aan de
hand van Foucault's autonomie & autoriteit: iedereen wil
autonomie, wil anderen deze autonomie aanleren, maar slaagt daar niet
in zonder zelf autoritair te zijn. De Cynici van het oude Griekenland
deden het ons reeds voor: ze leefden een leven in armoede en
openbaarheid, die vaak een schandaal berokkende (openbaarheid breekt
de sociale conventies), ze hadden de moed om tegen de sociale macht
te vechten op een expliciete en agressieve manier om zodoende de
maatschappij te veranderen. Op die manier creeërden ze een
vrijplaats voor kritiek (tegen het zelf, tegen het collectief,
omwille van de noodzaak tot verandering). Hardt omschrijft ze als
militanten, hun militant leven was een alternatief voor kritiek zelf,
maar geen afwijzing ervan. Ongeacht hun openbare agressieve methode
werkte dit constructief: het leven (de maatschappij) kon her-bedacht
worden.
[ik verwijs hierbij graag naar het boek 'How Non-Violence Protects the State' van Peter Gelderloos]
Een goed voorbeeld van bewust gekozen
sociaal artistieke praktijk zijn de werken van Banksy (streetart) of
(dichter bij huis) Victoria de Luxe (sociaal artistieke werking met
oa het lopende theaterstuk 'gedroomde Stad'). Banksy geeft 'kritiek'
in de vorm van poëtische beelden in de vorm van graffiti, daarbij
houd het op. Victoria de Luxe daarentegen bied kritiek én
alternatieven in de vorm van denkbeelden. Geen van boven genoemden
werken met het schandaal, volgens mij heeft het schandaal trouwens
zijn impact verloren.
Ivm de slotvraag:
Misschien eerder
bij projecten als waarbij een intellectuele denktank van filosofen,
sociologen, etnologen, antropologen, psychologen, psychiaters,
politicologen, linguïsten, economen, ecologen, concrete
wetenschappers, fysicussen, industriële wetenschappers, ingenieurs
en wiskundigen gekoppeld wordt aan een beeldende denktank van
architecten, designers, dichters, schrijvers, pedagogen en
kunstenaars. Maar ik zie de mogelijkheid om deze interdisciplinaire
samenwerking op grote schaal te laten gebeuren niet mogelijk binnen onze
kapitalistische maatschappij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten